Aylaklığa Övgü – Bertrand Russell | Satır Arasından Kitap Notları

Satır Arası YouTube kanalında yorumladığımız 21. kitap, Bertrand Russell’ın Aylaklığa Övgü başlıklı kitabı oldu.

▶ Satır Arası 21. Oturum YouTube Videosu: https://youtu.be/Ug6uYGGoZRg

🎧 Podcast bölümü: https://bit.ly/2PuwkbZ

Kitabı okurken aldığım notları, kitap hakkında bilgi sahibi olmak isteyenlerin işine yarayabileceğini düşünerek paylaşmak istedim. Kitabı okurken notların bir kısmını telefonumda yazdığım için Türkçe karakterleri kullanamadığım yerler oldu, bolca yazım hatası da içerebilir, ettiğim sürçülisan için şimdiden af diliyorum 🙂

Notları tuttuğum Workflowy uygulamasındaki orijinal haline ulaşmak ve -eğer kullanmak isterseniz- kendi Workflowy hesabınıza kopyalamak için şu linki kullanabilirsiniz: https://workflowy.com/s/aylakliga-ovgu-bertr/4CyUHLBeZayn0EM6

Aylakliga Ovgu – Bertnand Russel
Cem yayinevi – 5. Basim

• Aylakliga Ovgu – 9
  Yazim tarihi: 1932
  • Cok calismanin erdem olarak aktarilmasi, zengin aylak kesimin, emeklerinden faydalandiklari yoksul calisan kesimi motive etmek icin uydurdugu bir propagandadir
  • Endustri devrimi sayesinde daha az calisarak temel ihtiyaclarimizi karsilayabilir hale geldik
  • Daha cok bos zamanimiz oldugunda bunu daha incelikli zevklerde harcayabiliriz
    • Bunun icin egitim sisteminin de incelikli zevkleri ogretecek sekilde yapilanmasi gerekir
  • Mesai suresi 4 saate indirilse ne olur?
    • İnsanlar daha mutlu olur
    • İncelikli zevklere vakit kalir
    • Bos zamanlarini fiziksel olarak aktif bir bicimde degerlendirebilirler
    • Savas daha cok calismayi gerektirecegi icin savasa daha soguk yaklasirlar
• Yararsiz Bilgi – 25
  • “Dar goruslu yararci egitim kavrami, bir insanin yetenekleri kadar amaclarini da egitmek zorunlulugu bulundugunu gozden kacirir.”
    Sf. 32
  • Yararsiz bilginin insana dolayli yoldan faydalari bulunabilir. Hayattan daha derin tatlar almasini saglayabilir.
  • İnsan kendi bireysel sikintilari ve tasalarindan disari cikip, daha genis bir perspektifte dusunebildigi olcude bu sikinti ve tasalardan kurtulmanin saglikli yollarini bulabilir.
• Mimarlik ve toplumsal sorunlar – 39
  • Buyuk, verimli calisan fabrikalar ve kucuk, sosyal alani neredeyse hic olmayan isci konutlari.
  • Mimari yaklasim fabrikalar icin kar optimizasyonu, isci aileleri icinse sadece mahremiyeti saglayabilir durumda.
  • Ev kadinlari bir suru ev isiyle verimsiz bir sekilde ugrasmakta, isci kadinlarsa yaptiklari isten dusuk ucret alip, bir de eve gelince ev isleriyle ugrasmakta.
  • Russell burada yemek pisirme gibi bazi ev islerinin komunal bir sekilde yapilacagi, buyuk yemek salonlari ve sosyallesmeye yonelik alanlarin oldugu konut projeleri onerisinde bulunur. Her bir konut sitesinde bir anaokulu da bulunacagi icin kadinlar evdeki islere mahkum olmaktan kurtulabilecek, iktisadi yasama dahil olabilecektir. Annelerini emmeyi birakan cocuklar anaokullarina gidip, daha iyi kosullarda, cocuk bakiminda uzman kisilerce buyutulecektir.
  • “Kar saglama gudusuyle bazi seyler basarilabilir, bazi seyler ise basarilamaz; basarilamayanlar icinde, isci sinifindan ev kadinlariyla cocuklarin iyi bir hayat yasamalari ve -belki daha da utopik gorunecek olan- banliyolere guzellik katma sayilabilir.”, sf. 50
• Modern Midas, 51
  • “Eger is adamlarinin zenginlesmek arzulari, baskalarini yoksullastirmak arzularindan daha guclu olsaydi, dunya cabucak bir cennete donerdi.”, sf. 59-60
    • Bunun bir sebebi milliyetcilik: bizim ulkemiz zenginlesirken baska ulkeler fakirlessin istegi
    • Diger bir sebep ise uretici psikolojisidir.
  • Kör inançların ve esrarengizliğin mali iktidarı elinde tutanların işine yaradığı olgusundan bahseder. Altına dayalı mali politikanın saçma olmasına rağmen insanların bunun önemine inandırılmasından, iktisadı eğitimin çok az sayıda insana verildiğinden, bu eğitimin de zengin finansiyerlerin istediği yönte eğitim müfredatını oluşturduğundan bahseder.
• Fasizmin Baba Soyu, 67
  • Yunan uygarligindan bu yana akilcilik ve akla karsi olma yan yana olmustur. Bazen birisi bazen digeri guc kazanmistir.
  • Fasizmin ve milliyetciligin dusunsel gelisiminden bahsediyor.
  • Dunyayi iyi bir yer haline getirecek iki seyin sosyalizm ve baris oldugunu soyler Russell, guc sahiplerinin isine gelmedigi icin sanki bunlar insanlarin yararina degilmis gibi gosterilir der.
  • Akilciligin zayifladigi donemlerde de akilciligi savunmak onemlidir der
• Scylla ve Charibdys ya da komunizm ve fasizm, 87
  • Russell bu bolumde komunizm ve fasizme yonelik itirazlarini ve inanmadigi noktalari listeler. Komunizm ya da Fasizm seceneklerinden birini secmeden de ilerlenebilecegini soyler.
  • Avrupa’da yukselen fasizmin getirecegi savastan ve savasin sonucunda fasizmin ortadan kalkacagindan bahsediyor. İkinci dunya savasi ve onun sonuclarini ongormus
• Sosyalizmden yana guclu kanitlar, 97
  • Russell sosyalizmin iki ayagindan bahseder
    • İktisadi gucun devletin elinde olmasi
    • Yonetimde demokrasi olmasi
  • Demokrasi olmadan sosyalizmin eksik olacagini, devleti yonetenlerin kendi cikarlarina yonelik kararlar alacagini soyler
  • Sosyalizmden yana Russell’in listeledigi 9 kanit:
    • 1. Kar gudusunun kirilisi
      • Ozel isletmelerdeki kar gudusunu degerlendirirken bir urunun sadece bir isletmeye olan maliyetinin degil, toplumun geneline olan maliyetinin olculmesi gerektigini soyler. Batan rakiplerin makineleri ve issiz kalan iscileri vb.
    • 2. Bos zaman olanagi
      • İlk yazida yazilanlarin kisa bir ozeti
    • 3. İktisadi guvensizlik
    • 4. İssiz zenginler
      • Zengin Amerikan erkeklerin kendileri calismaktan para harcamaya vakit bulamadigi icin onlarin paralarini harcayan karilarindan bahsediyor.
    • 5. Egitim
      • Russell’in bahsettigi İngiliz egitim sistemi Pink Floyd’un The Wall sarkisini getirdi aklima :)
    • 6. Kadinlarin ozgurluk kazanisi ve cocuklarin iyiligi
      • Cocuklarin masraflarinin devlet tarafindan ustlenilmesiyle birlikte kadinlarin da calisip para kazanabilir hale gelmeleri
        • Gunumuzde Almanya ve bircok diger gelismis Avrupa ulkesi bunu bir yere kadar sagliyor, hatta evli kadinlari biraz da calismak zorunda birakiyor.
    • 7. Sanat
      • Sosyalizmde devlet tekelindeki yayimciligin sansure yonelmesi oldukca muhtemel. Bunu asabilirse sosyalist bir yonetimde herhangi bir yazarin kitabini bastirabilmesinin mumkun olmasi gerekir. Tabii bu basim isi ucretsiz olmamali, karsiliginda yazardan fazla mesai talep edilmelidir. Bu da kitabina guvenmeyen yazarlari vazgecirmeye yetecektir.
    • 8. Karsiz kamu hizmetleri
      • Kamu bircok alana el atmak durumundadir, kendisi direkt isi ustlenmese bile kural koyucu, denetleyici konumda bulunmalidir
    • 9. Savas
      • ‘Dunya, kendine ceki duzen vermeye son derece hevesli, ama durmadan ona icki ikram edecek nazik dostlarla cevrili ve bu yuzden her seferinde yine kendini kapip koyuveren bir ayyas durumundadir.’
        sf 119
    • Sosyalizmin dünya genelinde aşama aşama yayılabileceğinden bahsediyor.
• Batı Uygarlığı, 125
  • Russell uygarlığın birinci temelli karakterini Basiret olarak tanımlar
    • Basiret = (Çekilmekte olan acı / gelecekteki zevk) * aradaki zaman farkı
  • İkinci temel öğe: Bilgi
  • Bu temel öğelerden yola çıkarak Russell uygarlığı şöyle tanımlar: bilgi ile basiretin bir araya gelmesinden doğan bir hayat tarzı
• Genclerin kinizmi uzerine, 141
  Yazim yili: 1929
  • İngiltere, Fransa ve Amerika’da egitimli aydin genclerin bagliliklarinin zayif oldugu eski ulkuler:
    • Din
    • Yurt
    • İlerleme
    • Guzellik
    • Gercek
• Modern Turdeslik, 151
  Yazim yili: 1930
  • “Cehennem guney ulkelerinde icat edilmisti; eger Norvec’te icat edilmis olsaydi, bu cehennem soguk olurdu. Halbuki Kuzey Dakota’da da, Guney Kaliforniya’da da cehennem bir iklim kosulu degildir: Her iki yerde de cehennem, piyasadaki para darligidir. Modern hayatta iklimin onemsizligini gostermeye bu yeter.”
    sf 153
• Boceklere karsi insanlar, 161
  Yazim yili: 1933
• Egitim ve disiplin, 165
• Stoacilik ve zihin sagligi, 173
• Kuyrukluyildizlar uzerine, 183
• Ruh nedir?, 185